به طور کلی تقویت حافظه یعنی همان یادگیری بهتر , چرا که هر انچه در فرایند یادگیری تاثیر دارد بالطبع در حفظ و نگاه داری ذهنی نیز موثر است. اگر قوانین یادگیری را بخوبی بدانیم ،مطالب را اسانتر به ذهن می سپاریم . در هر حال با در نظر گرفتن انچه که موجبات فراموشی انسان را بیشتر فراهم می اورد , به اختصار به عوامل موثر در تقویت حافظه اشاره می کنیم .
معنا داربودن موضوع یادگیری
هر قدر موضوع یادگیری معنا و مفهوم روشنتری داشته باشد و دانش اموزان به سهولت ان را درک کنند, راحت تر و سریعتر می توانند مطالب را به خاطر بسپارند . بنابراین مفاهیم درسی و مباحث کلاسی باید به گونه ای باشد که دانش اموزان با توجه و دقت لازم قادر به درک انها باشند و بینش و بصیرتی نسبت به ان مطالب پیدا کنند. بدیهی است حفظ کردن و به خاطر سپردن قطعه شعری که فرد بخوبی معنا و مفهوم انرا می داند وچه بسا از ان لذت می برد, بسیار اسانتر از حفظ کردن چند بیتی است که بر معنایش بخوبی اگاه نیست
---------------------------------
خوشایندی موضوع یادگیری
هر قدر مطالب ارائه شده را بیشتر دوست داشته باشید, زودتر یاد می گیرید , بهتر به خاطر می سپارید و دیرتر فراموش می کنید. همیشه ذوق و تمایل افراد نیز در فرایند حفظ و یاداوری مطالب تاثیر دارد
تکرار و کاربرد آموخته ها
تکرار و یا مرور ذهنی اموخته ها و به کاربستن انها موجبات تقویت حافظه را فراهم می سازد.
کل خوانی
همان طوری که در جریان یادگیری, فراگیرنده , ابتدا کل امر اموختنی را درک می کند و سپس به بررسی اجزای تشکیل دهنده ان می پردازد , در جریان حفظ و به خاطر سپاری مطالب نیز همین اصل مورد توجه است و مطالعه کل موضوع , یادگیری را معنا می سارد و حفظ ان را اسانتر می کند. حفظ کردن یک قطعه شعر زمانی می تواند راحت تر انجام پذیرد که ابتدا تمامی شعر را لااقل یک بار خوانده , معنا و مفهوم کلی ان را به دست اوریم و بعد به صورتی که مایل هستیم تمرین کنیم و انرا به خاطر بسپاریم. . بنابراین شایسته است مثلا ابتدا نگاهی اجمالی به فهرست و همه صفحات یک کتاب بیندازیم و اگر در پایان فصل خلاصه ای از ان ذکر شده باشد, ان را نیز مطالعه کنیم و پس از اینکه یک برداشت کلی از محتوای فصل مورد نظر برایمان فراهم شد شروع به خواندن تمامی ان کنیم.
----------------------------------------
دقت به هنگام مطالعه
برای اینکه بتوانیم مطلبی را بهتر به خاطر بسپاریم , لازم است با نیت قبلی و انگیزه مشخص شروع به مطالعه ان کنیم و به هنگام خواندن یا گوش دادن به متن , تمرکز ذهنی و دقت کافی داشته باشیم . زمانی که انسان مطالبی را بدون انگیزه تمرکز ذهنی و دقت مطالعه کند, اشتهای یادگیری و به خاطر سپاری به حداقل ممکن می رسد. باید توجه داشت که دقت به معنای دقیق ان امری انتخابی و مستلزم امادگی قبلی , فعالیت هماهنگ اعضای حسی و دستگاه عصبی و عضلانی و بهره گیری از تجارب گذشته است.
6- پرهیز از حفظ مطالب طولانی بدون فاصله و استراحت کافی
زمانی که مطالب حفظی خیلی طولانی و خسته کننده باشد از میزان دقت و تمرکز ذهنی فرد کاسته می شود. آزمایشهای مختلف نشان می دهد که یادگیری و حفظ کردن مطالب بصورت غیر متمرکز یا پراکنده موثرتر است و در زمان کمتری صورت می گیرد. مثلا دو تمرین که هر کدام 20 دقیقه طول بکشد موثرتر از یک تمرین 40 دقیقه ای است
لازم است فراگیران پس از یادگیری و حفظ مطالب مورد نظر حتما استراحت کنند, تا اینکه مطالب به خاطر سپرده شده فرصت و مجال استحکام ذهنی را پیدا کنند واز تداخل ذهنی و مزاحمت در یادگیریهای بعدی جلوگیری شود. در واقع برای اینکه مطالب حفظ شده به صورت حافظه بلند مدت در ذهن ما بماند و زود فراموش نشود شایسته است به آن فرصت کافی برای استقرار و استحکام ذهنی داده شود. اگر حافظه فرصت استحکام پیدا نکند, مطالب به خاطر سپرده شده زودتر فراموش می شود. بنابراین نباید در حفظ مطالب و موضوعات مورد نظر دچار عجله و شتابزدگی شد. رعایت فاصله بین مطالعه مختلف و استراحت کافی بعد از یادگبری یک فصل یا موضوع خاص امری کاملا ضروری است.
----------------------------------
نقل و بیان آموخته ها
برای اینکه مطالب آموخته شده بهتر در ذهن بماند لازم است چند بار برداشتها و محفوظات ذهنی را برای خودمان یا دیگران بیان کنیم. چنانچه انسان مطالبی را که به خاطر می سپارد در فرصتهای مناسب برای دوستان , همکلاسیها و یا خودش نقل کند, زمینه حفظ و به خاطر سپردن مطالب راحت تر و با سرعت بیشتر فراهم می شود. بدیهی است نقل مطالب زمانی می تواند به صورت موثر و خوشایند صورت پذیرد که کل مطالب برای شخص بازگو کننده مفهوم بوده ,درک درستی از آن به دست آورده باشد.